İşçi Alacak Ve Tazminatları Nelerdir?

İşçilik alacakları; feshe bağlı işçilik alacakları ve feshe bağlı olmayan işçilik alacakları olarak ikiye ayrılmaktadır. Bu ayrım doğrultusunda işçiler bazı alacaklarını iş sözleşmesinin sona ermesi halinde talep edilebilecek iken, bazı alacaklarını ise iş sözleşmesi devam ederken talep edebilmektedir.

Bu yazımızda feshe bağlı işçilik alacaklarını ve feshe bağlı olmayan işçilik alacaklarını anlatacağız.

Feshe Bağlı İşçilik Alacakları

1) Kıdem Tazminatı: İşçinin işe başladığı tarihten itibaren hizmet akdinin devamı süresince her geçen tam yıl için işverence işçiye 30 günlük ücreti tutarında kıdem tazminatı ödenir. Bir yıldan artan süreler için de aynı oran üzerinden ödeme yapılır. İşveren tarafından iş sözleşmesinin feshedildiği durumlarda yukarıda açıkladığımız üzere: İş sözleşmesinin işveren tarafından haklı sebeple feshedilmesi halinde işçinin kıdem tazminatı alacağı varlığını korur. Ancak işçinin ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzeri davranışlarından dolayı işverenin iş sözleşmesini haklı sebeple sona erdirmesi durumunda ise işçi kıdem tazminatı alma hakkını kaybetmektedir.

İşçinin kıdem tazminatı iş sözleşmesinin feshi tarihi ile mevcut olan giydirilmiş brüt ücret üzerinden hesaplanır. Kıdem tazminatı için dava zamanaşımı süresi beş yıldır. Zamanaşımı süresi fesih tarihi itibariyle başlar.

2) İhbar Tazminatı: Belirsiz süreli iş sözleşmesinin feshinde işçi veya işveren fark etmeksizin işçinin kıdem süresine göre uyulması gereken ihbar süreleri söz konusu olmaktadır. Bildirim sürelerine uyulmadan yapılan fesih, usulsüz fesihtir. Bildirim şartına uymayan taraf, bildirim süresine ilişkin ücret tutarında tazminat ödemek zorundadır. İşveren bildirim süresine ait ücreti peşin vermek suretiyle iş sözleşmesini feshedebilir.

Hesaplanacak tazminat ve bahsedilen peşin ücret bedeli giydirilmiş brüt ücretin iş akdinin feshi için gerekli olan ihbar süresine oranlanmasıyla bulunur. İhbar tazminatı dava zamanaşımı süresi beş yıldır. Zamanaşımı süresi fesih tarihi ile başlar.

3) Yıllık Ücretli İzin Alacağı: İşyerinde işe başladığı günden itibaren, deneme süresi de içinde olmak üzere, en az bir yıl çalışmış olan işçilere hizmet süreleri dikkate alınarak yıllık ücretli izin verilir. Yıllık ücretli izin hakkından vazgeçilemez. İşveren tarafından yıl içinde verilmiş bulunan diğer ücretli ve ücretsiz izinler veya dinlenme ve hastalık izinleri yıllık izne mahsup edilemez. Yıllık ücretli izin günlerinin hesabında izin süresine rastlayan ulusal bayram, hafta tatili ve genel tatil günleri izin süresinden sayılmaz. İşveren, yıllık ücretli iznini kullanan her işçiye, yıllık izin dönemine ilişkin ücretini ilgili işçinin izine başlamasından önce peşin olarak ödemek zorundadır. Yıllık ücretli iznini kullanmakta olan işçinin izin süresi içinde ücret karşılığı bir işte çalıştığı anlaşılırsa, bu izin süresi içinde kendisine ödenen ücret işveren tarafından geri alınabilir. Yıllık ücretli izin alacağında dava zamanaşımı süresi beş yıldır. Zamanaşımı süresi fesih tarihi ile başlar.

4) Kötü Niyet Tazminatı: İş Kanunu madde 18 ve devamı hükümleri iş güvencesi kapsamına girmektedir. İş güvencesi kapsamına girmeyen belirsiz süreli iş sözleşmesine tabi olan işçilerin kötü niyet ile iş sözleşmelerinin işveren tarafından feshi halinde işçiye bildirim süresinin üç katı tutarında tazminat ödenmesi gerekir. Bu halde yapılan fesihte bildirim süresine uyulmazsa ayrıca yukarıda bahsettiğimiz ihbar tazminatına hükmedilecektir. Kötü niyet tazminatı dava zamanaşımı süresi beş yıldır. Zamanaşımı süresi fesih tarihi ile başlar.

Feshe Bağlı Olmayan İşçilik Alacakları

1) İşçilik Ücret Alacağı: Genel anlamda ücret bir kimseye bir iş karşılığında işveren veya üçüncü kişiler tarafından sağlanan ve para ile ödenen tutardır. Ücret en geç ayda bir ödenir. İş sözleşmelerinin sona ermesinde, işçinin ücreti ile sözleşme ve Kanundan doğan para ile ölçülmesi mümkün menfaatlerinin tam olarak ödenmesi zorunludur. Tüm ücret alacaklarında zamanaşımı süresi beş yıldır. Zamanaşımı ücretin ödenmesi gereken tarih itibariyle başlamaktadır.

2) Fazla Mesai Ücret Alacağı: Ülkenin genel yararları yahut işin niteliği veya üretimin artırılması gibi nedenlerle fazla çalışma yapılabilir. Fazla çalışma, Kanunda yazılı koşullar çerçevesinde, haftalık kırkbeş saati aşan çalışmalardır. Haftalık çalışma süresinin sözleşmelerle kırk beş saatin altında belirlendiği durumlarda yukarıda belirtilen esaslar dahilinde uygulanan ortalama haftalık çalışma süresini aşan ve kırkbeş saate kadar yapılan çalışmalar fazla sürelerle çalışmalardır. Haftalık çalışma saati günlük en fazla çalışma süresi onbir saat olarak paylaştırılır. Günlük en fazla çalışma süresinin aşılması halinde de fazla mesai ücret alacağı hakkı doğmaktadır.

Fazla saatlerle çalışmak için işçinin onayının alınması gerekir.

3) UBTG Çalışma Ücret Alacağı: Ulusal bayram ve genel tatil günlerinde işyerlerinde çalışılıp çalışılmayacağı toplu iş sözleşmesi veya iş sözleşmeleri ile kararlaştırılır. Sözleşmelerde hüküm bulunmaması halinde söz konusu günlerde çalışılması için işçinin onayı gereklidir. Kanunlarda ulusal bayram ve genel tatil günü olarak kabul edilen günlerde çalışmazlarsa, bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücretleri tam olarak, tatil yapmayarak çalışırlarsa ayrıca çalışılan her gün için bir günlük ücreti ödenir.

4) Hafta Tatili Alacağı: İşçilere yedi günlük bir zaman dilimi içinde kesintisiz en az yirmidört saat dinlenme (hafta tatili) verilir. Çalışılmayan hafta tatili günü için işveren tarafından bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücreti tam olarak ödenir. Hafta tatilinde çalışılması halinde yerleşik Yargıtay kararlarına göre işçiye çalışması üzerine yüzde elli artırımlı günlük ücreti ödenmektedir. Böylece işçi hafta tatilinde çalıştığı için kanunun hükmettiği üzere o günün tam ücretine hem de çalışması üzerine yüzde elli artırımlı günlük ücreti toplamı ödenmektedir.

5) İş Kazası ve Meslek Hastalıkları Tazminatı: İşyerinde veya işin yürütümü nedeniyle meydana gelen, ölüme sebebiyet veren veya vücut bütünlüğünü ruhen ya da bedenen engelli hâle getiren olaylar iş kazası; mesleki risklere maruziyet sonucu ortaya çıkan hastalık, meslek hastalığı anlamına gelir.

İşveren, işyerinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması için gerekli her türlü önlemi almak, araç ve gereçleri noksansız bulundurmak; işçiler de iş sağlığı ve güvenliği konusunda alınan her türlü önleme uymakla yükümlüdür. İşverenin yukarıdaki hükümler dâhil, kanuna ve sözleşmeye aykırı davranışı nedeniyle işçinin ölümü, vücut bütünlüğünün zedelenmesi veya kişilik haklarının ihlaline bağlı zararların tazmini, sözleşmeye aykırılıktan doğan sorumluluk hükümlerine tabidir.

İşten Çıkarıldım alacaklarımı nasıl alabilirim?

İşçilik alacaklarına ilişkin şartları oluştuğu takdirde bu alacakların tahsili için izmir işçilik alacakları avukatı ve izmir işçi davaları avukatı ile görüşmeli ve işçi hakları avukatından hukuki destek almalısınız.

İşçilik Alacakları Davası

İşçilik alacaklarına ilişkin hak ve taleplerinizde görevli mahkeme İş Mahkemesi olup iş mahkemelerinde açılacak davalarda yetkili mahkeme, davalı gerçek veya tüzel kişinin davanın açıldığı tarihteki yerleşim yeri mahkemesi ile işin veya işlemin yapıldığı yer mahkemesidir. Alacaklara ilişkin hak düşürücü sürelere uyarak açacağınız işçilik alacakları davası ile yukarıda bahsedilen kıymetlerinizi dava yolu ile tazmin edebilirsiniz. Unutulmamalıdır ki; kanunda, bireysel veya toplu iş sözleşmesine dayanan işçi ve işveren alacağı tazminatı ile işe iade talebiyle açılan davalarda, başvurulmuş olması dava şartıdır.

İş sözleşmesinden kaynaklanan uyuşmazlıklara ilişkin yapılacak olan başvuruda veya açılacak olan her türlü davada hak kaybına uğramamanız için hukuki süreci mutlaka bilgisine güvendiğiniz bir izmir işçi davaları avukatı ile yürütmenizi tavsiye etmekteyiz.

İzmir İşçi davaları avukatı olan Avukat İhsan Mert Çiftçi, kurucusu olduğu İMÇ Hukuk Bürosu bünyesinde yerli ve yabancı gerçek ve tüzel kişi müvekkillerine yukarıda bahsedilen hizmetlerin haricinde İş Hukukunun her alanında ve tüm hukuki süreçlerinde etkin ve sonuç odaklı bir şekilde avukatlık hizmeti sağlamaktadır.

Detaylı bilgi ve avukatlık hizmeti almak için bu sayfanın sağında bulunan telefon veya Whatsapp kutucuğuna tıklayarak bizi arayabilir, mesaj gönderebilir, mail yolu ile tarafımıza uklaşabilir veya sayfamızda bulunan iletişim formunu doldurarak avukatlarımızın sizinle iletişime geçmesini sağlayabilirsiniz.

SORUMSUZLUK BEYANI

Hukuki iş ve işlemlerinizi bilgisine güvendiğiniz bir avukat aracılığı ile yürütmenizi tavsiye ederiz. İşbu internet sitesinde yer alan yazılar yalnızca bilgi amaçlı olup, bu internet sitesinde bulunan hiçbir bilgi hukuki tavsiye, reklam ya da iş geliştirme amacına yönelik değildir.

İşbu internet sitesi aracılığı ile bilgi görüntülenmesi ve edinilmesi; soru ve talep formu doldurulması ve gönderilmesi İMÇ Hukuk Bürosu Avukatlık Bürosu ortakları ve çalışanları ile hiçbir hukuki ilişki ve/veya avukat-müvekkil ilişkisi doğurmaz. İMÇ Hukuk Bürosu işbu internet sitesinde sunulan hiçbir bilginin içeriği, güncelliği ya da doğruluğu konusunda bir garanti vermemektedir ve ziyaretçilerin bu internet sitesinde yer alan bilgilere dayanarak gerçekleştirecekleri hiçbir eylemden ötürü sorumluluk kabul etmemektedir.